Cykl rozwoju projektu

Cykl inwestycyjny obejmuje okres, jaki jest potrzebny na realizacje wszystkich działań, zaczynając od powstania pomysłu na inwestycję i kończąc na przekazaniu jej do pełnej eksploatacji. W ostatnim etapie  następuje okres użytkowania obiektu zakończony likwidacją. 

Proces ten, można uporządkować  w trzech etapach [Połoński 2008]:

a)      Przygotowanie inwestycji do wykonania – „dotyczy okresu zbierania informacji na temat przyszłych działań i obejmuje: prognozowanie, programowanie i planowanie. Etap ten kończy się z chwilą uzyskania zezwolenia na budowę i przygotowania placu budowy”.

b)      Realizacja inwestycji – „są to działania bezpośrednio związane z wykonaniem zaplanowanej inwestycji i obejmują: realizację, montaż i wyposażenie w niezbędne urządzenia, odbiory, rozruch i okres próbnej eksploatacji”. Etap ten finalizuje się z chwilą przeprowadzenia odbioru końcowego i ewentualnych usunięciem usterek zauważonych podczas odbioru.

c)      Użytkowanie – „obejmuje wszystkie działania niezbędne do ciągłego utrzymywania inwestycji w stanie pełnej użyteczności, zgodnie z jej przeznaczeniem, a więc: konserwacje, naprawy bieżące i okresowe, remonty główne”. Etap ten zamykany jest w momencie likwidacji projektu.

Podobnie ale bardziej szczegółowo przedstawia proces inwestycyjny Andrzej Minasowicz . Pełen cykl rozwoju projektu inwestycyjnego wyodrębnia w trzech fazach:

Faza przedinwestycyjna [Minasowicz 2009]:

Ø  „Studium możliwości i celowość inwestowania i studium wstępnej oceny ekonomicznej zamierzenia inwestycyjnego”. W pierwszej fazie procesu inwestycyjnego powinno się zastosować studia i analizy, które służą do identyfikacji:

·         przedmiotu inwestowania

·         rynków zbytu i marketingu

·         skutków i nakładów inwestycyjnych

·         zminimalizowania ryzyka powstania nieprzewidzianych strat

·         uproszczonego i rozwiniętego rachunku ekonomicznej efektywności inwestycji

·         kapitału i możliwości jego odzyskania

Ø  „Studium wstępne, wybór projektu i określenie sposobu zrealizowania obiektu”.

Ø  „Formułowanie ostatecznej wersji projektu (feasibility study) obejmujące komplet techniczno – ekonomiczno - handlowych i finansowych aspektów inwestycji”.

Ø  „Ocenę końcową projektu (raport oceniający) jako podstawę podjęcia decyzji realizowanej

Odpowiednio każde studium w stosunku do nakladów na projekt powinny one wynosić w przybliżeniu[Minasowicz 2009]:

Ø  0,2 – 1,0% dla studium możliwości

Ø  0,25 – 1,5% dla studiów wstępnych

Ø  1,0 – 3,0% dla studium ostatecznego dla małych i średnich projektow.

Faza przedinwestycyjna wraz z projektowaniem technicznym w zasadniczej cześci determinuje koszty projektu. Wstępne fazy kluczowe pod względem decyzyjnym, pochłaniają 10 – 15% całkowitych nakładów, które decydują o poziome nakładów w następnych fazach.

Wiarygodność typów studiów przedinwestycyjnych

Źródło: Minasowicz 2009.

Ø  Faza inwestycyjna

·         Przygotowanie projektu, technicznego i planu realizacyjnego.

·         Uzyskanie zgody na zagospodarowanie terenu, wykonanie i eksploatację obiektu

·         Negocjowanie i zawieranie umów na dostawy, roboty, usługi,

·         Przekazanie obiektu do użytkowania

·         Zarządzanie wykonawstwem inwestycji – nadzorowanie, kontrolowanie i koordynację wykonania obiektu zgodnie z projektem.

Ø  Faza operacyjna

·         „W okresie początkowym (eksploatacji wstępnej i dochodzenia do projektowanej zdolności wytwórczej): możliwość poprawienia technik wytwórczych, dokształcania pracowników, doskonalenia użytkowania sprzętu i narzędzi itp.”.

Ø  Zwyczajne użytkowanie budynku.

Podstawowymi działaniami poprzedzającymi realizację obiektu budowlanego są programowanie i planowanie.  M. Połośnki określa trzy etapy takiego działania.

·         Faza wstępna procesu planowania zwana programowaniem dotyczy zadnień takich jak: studia i badania przedprojektowe, rozeznanie potrzeb i możliwości ich zaspokojenia, prognoza zmian przewidywanych potrzeb w przyszłości, konkurencyjność planowanych powiązań, zasadność i celowość podejmowania działań inwestycyjnych, analiza i ocena możliwości lokalizacyjnych, źródła finansowania, ocena ekonomiczna efektywności przedsięwzięcia.

·         Następnie powstaje faza przygotowania dokumentacji przedprojektowej. Faza ta obejmuje zagadnienia takie jak: przygotowanie studium oceny oddziaływania inwestycji na środowisko, możliwość prawnego zagwarantowania dostępu do terenu, na którym ma być zlokalizowana inwestycja, przygotowanie dokumentacji geodezyjnej i geologiczno - inżynieryjskiej terenu budowy, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, opracowanie możliwych wariantów wykonania i wyposażenia inwestycji oraz wskazanie wariantu najbardziej korzystnego z punktu widzenia przyjętych kryteriów oceny i istniejących ograniczeń.

„ Końcowym etapem fazy cyklu inwestycyjnego jest przyjęcie konkretnych rozwiązań technicznych, konstrukcyjnych budowlanych, technologicznych materiałowych i sformalizowanie ich w postaci dokumentacji projektowo – kosztorysowej, w tym projektu budowlanego oraz uzyskanie wszystkich wymaganych uzgodnień”.

Inne podejście do cyklu żyzia projektu ma A. Borowicz, który procesy inwestycyjno – budowlane dzieli na poglądy[Borowicz 2004]:

Ø  Pogląd tradycyjny

Ø  Pogląd nowoczesny

Pogląd nowoczesny wynika z procedur UNICO, który rozpowszechniony został w latach 90-tych.  Dzieli się na 3 fazy:

Ø  Faza przedinwestycyjna – obejmuje działania o charakterze koncepcyjnym. Na tym etapie ma miejsce ocena możliwości i celowości inwestowania.

Ø  Faza operacyjna (realizacyjna) – Ta faza następuje po rozwiązaniu problemów dotyczących finansowania inwestycji i zawarciu stosownych umów i „zawarciu stosownych umów z gestorami zewnętrznych źródeł zasilania finansowania, następuje wyłonienie, z reguły w trybie przetargowym, podmiotów mających zrealizować przedsięwzięcie inwestycyjne, a w tym zwłaszcza jednostek projektowych, przedsiębiorstw budowlanych oraz dostawców maszyn i urzadzeń”[Borowicz 2004].

Jeszcze inne podejście faz procesu inwestycyjnego projektu budowlanego przedstawia K.M. Jaworski. Wyodrębnia szereg kolejno następujących faz. [Jaworski 2008]:

Ø  Faza odnosząca się do zamierzenia inwestycyjnego, w której przeprowadza się analizę opłacalności podjęcia inwestycji, dokuje się zakupu gruntu, określa się podstawowe parametry przedsięwzięcia

Ø  Faza dotycząca określenia założeń projektu z punktu widzenia inwestora. W  tej fazie nalizue się także podstawowe ograniczenia projektu

Ø  Faza zarządzania procesem projektowania. Proces ten rozpatruje się w ścisłym związku z kształtowaniem się kosztu inwestycji.

Ø  Faza przygotowania budowy, w której wykonuje się dokumentację projektową w zakresie technologii i organizacji poszczególnych zadań. Dobiera się wykonawców, przygotowanie zaopatrzenia materiałów itp.

Ø  Faza budowy – realizacji, w której należy zapewnić wlasciwą koordynację robót, bezpieczeństwo wykonania wszystkich procesów technologicznych, kontrolę kosztów realizacyjnych oraz postępu robót.

Ø  Faza przekazania do użytku, która dotyczy odbiorów robót, likwidację usterek itp.

Ø  Faza eksploatacji i utrzymania obiektu. Obejmuje ona elementy planowania remontów, zarządzania jego użytkowaniem itp…